Chăm sóc bệnh nhân thận mạn trong thời gian giãn cách xã hội

Thạc sĩ, bác sĩ Huỳnh Ngọc Phương Thảo – Trưởng khoa Nội thận – Thận nhân tạo, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết: Người mắc bệnh thận mạn sẽ bị giảm chức năng thận mạn tính, tổn thương thận như tiểu albumin, cặn lắng nước tiểu bất thường…

“Khi thận bị suy chức năng, người bệnh sẽ mệt mỏi, kém tập trung, ăn kém, nôn ói, thiếu máu, tăng huyết áp, thậm chí hôn mê, co giật. Một khi bệnh tiến triển đến giai đoạn cuối, người bệnh sẽ tử vong nếu không áp dụng các biện pháp điều trị thay thế như chạy thận nhân tạo, lọc màng bụng, ghép thận”, bác sĩ Thảo cho biết.

Theo bác sĩ Thảo, Covid-19 là bệnh lý đường hô hấp nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến thận. “nCoV sẽ gây tổn thương trực tiếp làm hoại tử tế bào ở thận hoặc gián tiếp thông qua các đáp ứng viêm, tổn thương nội mạc mạch máu, tình trạng tăng đông, thiếu oxy cho mô, thiếu nước…”, bác sĩ Thảo chia sẻ.

Tất cả các yếu tố này gây nên tình trạng tổn thương thận cấp, với nguy cơ 30-50% cho người bệnh nhập hồi sức tích cực, tỷ lệ tử vong tăng tới 40-60%. Một số người bệnh sống sót được cũng có thể dẫn tới suy thận mạn giai đoạn cuối, phải điều trị thay thế thận lâu dài.

Mặc dù bản thân bệnh thận mạn không làm tăng nguy cơ nhiễm virus. “Tuy nhiên người bệnh có thể dễ mắc bệnh hơn nếu hệ miễn dịch bị suy yếu do uống thuốc chống thải ghép khi ghép thận, chạy thận nhân tạo, suy thận mạn giai đoạn cuối”, bác sĩ giải thích.

Ngoài ra khi nhiễm nCoV, người bệnh thận mạn dễ bị bệnh nặng hơn người bình thường, chức năng thận càng bị sụt giảm nhiều hơn. Nếu bệnh thận càng nặng, nguy cơ nhập viện và tử vong cao hơn rất nhiều. Nguy cơ này thậm chí còn cao hơn nếu có các bệnh đi kèm như đái tháo đường, bệnh tim mạch, béo phì hay bệnh phổi.

Do đó, trong thời điểm dịch Covid-19, đặc biệt trong giai đoạn giãn cách xã hội, ngoài việc tuân thủ thông điệp 5K, bác sĩ Thảo khuyến cáo người bệnh thận mạn lưu ý những điểm sau:

Tuân thủ chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt và điều trị theo hướng dẫn

Người bệnh cần tuân thủ chế độ điều trị, ăn kiêng đảm bảo đầy đủ năng lượng và chất dinh dưỡng theo bác sĩ hướng dẫn.

Nếu không thể đến bệnh viện tái khám do đang trong thời gian giãn cách, hoặc đang cư trú trong khu vực bị phong tỏa, người bệnh phải liên hệ với bác sĩ để thông báo về tình hình sức khỏe và tìm giải pháp để duy trì thuốc đang uống, đặc biệt đối với những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch như ghép thận hoặc mắc bệnh tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống. Khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, người bệnh cần liên hệ ngay với bác sĩ bằng các phương tiện như điện thoại, email, zalo, viber, messenger…

Chuẩn bị thực phẩm, thuốc, vật dụng cần thiết

Nếu có thể, cần mua dự trữ những thức ăn kiêng mà người suy thận thường sử dụng cùng các gia vị, đồ gia dụng cần thiết. Người bệnh cần lên danh sách và lập kế hoạch mua dự trữ những thứ này. Nên có sẵn thuốc uống trong 30 ngày. Hiện, bảo hiểm y tế có thể cho phép cấp thuốc trong 90 ngày nếu tình trạng bệnh lý cho phép.

Duy trì chạy thận nhân tạo

Nếu người bệnh đang chạy thận nhân tạo, điều quan trọng là phải tiếp tục chế độ điều trị đang có, không được bỏ cữ chạy thận nào. Được lọc máu đầy đủ sẽ giúp cho hệ miễn dịch mạnh mẽ và ít nguy cơ lây nhiễm virus hơn. Mặt khác, việc bỏ các cữ chạy thận có thể dẫn đến các biến chứng như phù phổi cấp, tăng kali máu làm nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh hoặc làm cho người bệnh phải nhập viện cấp cứu, tăng nguy cơ nhiễm bệnh tại bệnh viện, tăng gánh nặng cho nhân viên y tế.

Hiện tất cả các cơ sở chạy thận nhân tạo cũng áp dụng các biện pháp phòng tránh lây lan virus. Bạn cần áp dụng triệt để khuyến cáo 5K của Bộ Y tế. Nếu người bệnh có dấu hiệu nghi mắc Covid-19, tiếp xúc gần với người nghi nhiễm, hoặc ở trong khu cách ly, phong tỏa, cần gọi điện thoại báo trước cho cơ sở chạy thận nhân tạo để được hướng dẫn, được giới thiệu đến nơi chạy thận an toàn tránh lây nhiễm cho cộng đồng.

Chọn phương pháp lọc màng bụng

Lọc màng bụng là biện pháp điều trị thay thế thận thích hợp trong mùa dịchvà được Bộ Y tế khuyến cáo ưu tiên áp dụng nếu không có chống chỉ định. Với phương pháp này, người bệnh có thể tự làm tại nhà, ít nguy cơ tiếp xúc với người bệnh khác, nhân viên y tế trong bệnh viện, không phải di chuyển từ nhà đến bệnh viện 3 lần/tuần, không phải phụ thuộc vào máy móc của trung tâm thận nhân tạo nên đặc biệt thích hợp trong thời gian giãn cách xã hội. Người bệnh có thể thăm khám bệnh từ xa, trao đổi với bác sĩ qua điện thoại.

Tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, Khoa Nội thận – Thận nhân tạo thành lập Câu lạc bộ người bệnh dưới hình thức nhóm online. Bác sĩ sẽ gửi lên nhóm các video hướng dẫn cách chăm sóc, chế độ ăn, chế độ sinh hoạt phù hợp cho người bệnh. Đây còn là nơi trao đổi tình cảm, tâm tư giữa các người bệnh với nhau để vơi bớt những lo lắng về bệnh tật, giải tỏa căng thẳng trong những ngày giãn cách xã hội.

Điều trị chống thải ghép

Điều trị chống thải ghép sau khi được ghép thận là hết sức quan trọng, không thể bỏ qua. Tuy nhiên, các thuốc này có tác dụng ức chế hệ miễn dịch, làm cho cơ thể mất sức đề kháng nên dễ bị nhiễm trùng và nhiễm virus hơn. Các thuốc này rất quan trọng, quyết định phần lớn đến hiệu quả điều trị nên người bệnh phải duy trì đều đặn theo hướng dẫn. Trong trường hợp có những thắc mắc về việc sử dụng thuốc, người bệnh cần liên hệ ngay với bác sĩ để được giải đáp.

Sống khỏe về thể chất và tinh thần

Cần xây dựng những thói quen lành mạnh về thể chất cũng như tinh thần. Không lo lắng thái quá, hoặc hoang mang sẽ làm cho tình trạng sức khỏe suy yếu, cũng dễ nhiễm bệnh hơn. Ngoài ra, các bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch cũng là những yếu tố nguy cơ làm cho bệnh Covid-19 nặng lên nên không thể bỏ qua việc điều trị các bệnh lý này.

Lê Cầm

• Suy thận cấp do mất nước ngày hè
• Bé 3 tuổi suy thận mạn
• Suýt tử vong do nhiễm trùng sỏi thận