Bác sĩ Lê Thái Vân Thanh, Trưởng khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, cho biết zona thần kinh là căn bệnh ngoài da thường gặp, tuy không đe dọa tính mạng nhưng làm giảm thẩm mỹ, và gây nhiều biến chứng nếu không được chữa trị kịp thời, đúng cách.
Virus thủy đậu (varicella zoster hay VZV) là thủ phạm chính. Những người nhiễm virus này lúc nhỏ, khi hết bệnh, virus này vẫn không hết, chúng tồn tại suốt đời trong các tế bào, hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt. Sau một thời gian, khi gặp điều kiện thuận lợi như hệ miễn dịch bị suy yếu, tinh thần chấn động, cơ thể suy nhược, mắc bệnh mạn tính như đái tháo đường… virus sẽ có cơ hội tái phát thành bệnh zona.
Virus nhân lên và lan truyền theo dây thần kinh, rồi bộc phát ở vùng da tương ứng với khu vực dây thần kinh đó, gây ra các phát ban đỏ rộp và đau đớn. Bệnh kéo dài từ khoảng hai đến ba tuần, có thể tái phát, nhất là những người từng bị nhiễm virus này. Nguy cơ mắc bệnh tăng theo tuổi tác và hiện chưa có cách chữa trị dứt điểm, việc điều trị chỉ làm giảm các triệu chứng.
Theo bác sĩ Thanh, khi bị zona, các sợi thần kinh bị tổn thương, nó không thể gửi tin nhắn từ da đến não bình thường được. Thay vào đó, các thông điệp trở nên nhiễu loạn và phóng đại, tạo ra nỗi đau kinh niên, thường không thể chịu đựng được, kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, dù vết thương trên da đã khỏi.
Dấu hiệu điển hình ở người mắc zona là da nổi ban đỏ sau đó biến thành mụn nước theo từng chùm. Giai đoạn đầu, các mụn nước căng lên và có dịch trong. Sau vài ngày sẽ chuyển màu đục dần rồi hóa mủ. Cuối cùng mụn vỡ ra, hình thành nên các vảy và bong dần sau khi khô, để lại sẹo lấm tấm màu trắng trên da. Người bệnh bị đau bỏng rát, ù tai, nhức đầu, chóng mặt…, đôi khi sốt từ 38 – 39 độ C, rối loạn bài tiết mồ hôi…
Zona là bệnh truyền nhiễm, có thể lây truyền từ người này sang người khác. Nếu tiếp xúc trực tiếp với mụn nước trên cơ thể người bệnh, người lành dễ bị lây nhiễm, nhất là nhóm chưa chủng ngừa vaccine thủy đậu và chưa bị bệnh thủy đậu.
Các nốt mụn nước và ban đỏ trên vùng da bị zona thần kinh. Ảnh: Pinterest.
Bác sĩ khuyên người dân khi có các dấu hiệu trên, nên đi khám và điều trị càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ kiểm tra da, xác định khu vực bị ảnh hưởng. Trong hầu hết các trường hợp, không cần xét nghiệm để chẩn đoán và cũng không có phác đồ điều trị chung cho tất cả mọi người.
Thông thường, người bệnh được kết hợp các phương pháp điều trị. Gồm, thuốc chống virus để ngăn chặn sự phát triển của mầm bệnh, nếu có tình trạng bội nhiễm thì dùng kháng sinh phòng nhiễm khuẩn, kháng viêm, chống phù nề. Nếu người bệnh đau kéo dài gây mất ngủ, có thể sử dụng thuốc giảm đau thần kinh, thuốc kháng histamin giảm ngứa. Thuốc tăng cường miễn dịch cũng được bác sĩ phối hợp dùng để nâng cao sức đề kháng.
Theo các bác sĩ Nguyễn Minh Anh và bác sĩ Lê Viết Thắng, khoa Ngoại Thần kinh, đau dây thần kinh là biến chứng thường gặp, nghiêm trọng và khó trị nhất của zona. Cơn đau khu trú ở vùng da bị zona trước đó. Hay gặp nhất là vòng quanh thân và thường ở một phía của cơ thể hoặc ở mặt. Người bị zona mắt và nữ giới có tần suất đau cao hơn.
Các cơn đau có nhiều dạng, như âm ỉ, đau rát như bị phỏng, buốt nhói như bị thọc mạnh, đau sâu dưới da. Vùng da có sang thương zona nhạy cảm khi sờ nhẹ, có cảm giác bỏng rát khi cọ với quần áo, ngứa hoặc tê bì. Thậm chí, người bệnh có thể kèm đau cơ, khớp quanh vùng da nhiễm bệnh.
Hiện, vẫn chưa tìm ra thuốc đặc hiệu chữa đau sau zona. Ngoài các phương pháp trên, các bác sĩ có thể kê thuốc chống động kinh, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau có tác dụng mạnh để làm nhẹ bớt triệu chứng đau.
Ngoài ra, một số biến chứng khác do zona có thể gồm, suy nhược, trầm cảm, mệt mỏi, khó ngủ, ăn không ngon, khó tập trung…
Để phòng bệnh, các bác sĩ khuyên người dân tiêm phòng bằng vaccine thủy đậu. Đây là cách tốt nhất để tăng sức đề kháng chống lại virus VZV. Bên cạnh đó, nên giữ vệ sinh cá nhân, hạn chế hoặc không tiếp xúc với người chưa tiêm phòng thủy đậu, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai.
Với người đã bị zona, nên kiêng ăn thực phẩm giàu chất béo, rượu bia, ngũ cốc tinh chế quá kỹ, sẽ làm tăng lượng đường huyết, tăng nhiễm trùng và khiến cho vết phỏng lâu lành. Các thực phẩm giàu vitamin C và kẽm như cam, gan động vật, bơ… giúp tăng cường sức đề kháng. Vitamin B6, B12 cũng giúp các vết mụn nước nhanh chóng phục hồi.
Thư Anh
Nguồn: https://vnexpress.net/gioi-leo-benh-khong-chet-song-dau-don-keo-dai-4281403.html
