Giáo dục kiến thức dinh dưỡng để trẻ phát triển toàn diện

Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng cho sự phát triển toàn diện vẫn còn phổ biến tại nhiều khu vực. Nguyên nhân của vấn đề này không chỉ đến từ chế độ dinh dưỡng hằng ngày của trẻ, bản thân các em cũng chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về dinh dưỡng, cách thức ăn uống khoa học và lựa chọn những thực phẩm tốt cho sức khỏe .

Nhiều năm trở lại đây, công tác giáo dục kiến thức dinh dưỡng cho học sinh ở độ tuổi tiểu học đang được chú trọng. Bởi lẽ, bên cạnh chế độ ăn uống hằng ngày, những nhận thức tích cực và đúng đắn về dinh dưỡng sẽ giúp trẻ xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh và khoa học. Đây chính là nền tảng vững vàng cho sự phát triển toàn diện của trẻ.

Nhiều trường tiểu học bán trú hiện nay đang sử dụng áp phích “Ba phút thay đổi nhận thức” để giáo dục kiến thức dinh dưỡng cho các em học sinh. Đây là một trong những nội dung trọng tâm thuộc Dự án Bữa ăn học đường do Bộ Giáo dục & Đào tạo phối hợp Viện Dinh dưỡng Quốc gia (Bộ Y tế) và Công ty Ajinomoto Việt Nam triển khai thực hiện từ năm 2012.

Áp phích cung cấp các thông tin dinh dưỡng cơ bản của nhiều loại thực phẩm với thông tin về các nhóm vitamin, khoáng chất và công dụng của chúng. Những thông tin này được minh họa bằng các hình ảnh trực quan, sinh động, giúp các em dễ dàng nhận biết và ghi nhớ. Nhà trường có thể in và treo áp phích ở các khu vực chung, tập trung đông học sinh như nhà ăn, căn tin hoặc sử dụng tại các lớp học.

Trước mỗi giờ ăn trưa, các em học sinh sẽ được giới thiệu về thực đơn bữa trưa, các loại thực phẩm có trong mỗi món ăn, thông tin và lợi ích dinh dưỡng của từng loại thực phẩm. Ví dụ, với món canh su su cà rốt, cà rốt chứa nhiều tiền vitamin A giúp các em tăng cường hệ miễn dịch, phòng chống khô mắt và giúp cho mắt sáng,…Từ áp phích, giáo viên có thể linh hoạt tổ chức các hoạt động tương tác như hỏi và đáp, trò chơi…để các em có thể tiếp thu tốt hơn. Áp phích sẽ được áp dụng đều đặn giúp các em ghi nhớ và thay đổi thói quen ăn uống ngày một tốt hơn.

Từ những hiểu biết này, thay vì chỉ ăn một số món ăn yêu thích và quen thuộc như thịt heo, gà, bò,… hoặc những món chiên, nướng có nhiều đường, các em mạnh dạn làm quen và tập ăn nhiều chủng loại thực phẩm. Thống kê cho thấy, sau khi áp dụng Áp phích, gần 60% các em học sinh tại các trường tiểu học bán trú đã ăn thêm nhiều loại rau củ – nguồn vi chất dinh dưỡng dồi dào cho sự phát triển toàn diện của trẻ.

Cô Nguyễn Thị Nga – giáo viên chủ nhiệm lớp 3/4 Trường tiểu học Đông Hòa B (Bình Dương) cho biết: “Từ khi trường tôi triển khai Dự án Bữa ăn Học đường, chúng tôi sử dụng Áp phích để giáo dục kiến thức dinh dưỡng và thay đổi thói quen ăn uống của học sinh. Sau một thời gian, tôi nhận thấy hầu hết các em học sinh lớp tôi đã hiểu rõ hơn vai trò của mỗi loại thực phẩm với sức khỏe, từ đó các em đã ăn cả những thực phẩm mà trước đây các em không thích như rau củ, cá, nấm, đồng thời lượng thức ăn thừa cũng giảm đi rất nhiều. Tôi cảm thấy rất phấn khởi khi thấy các em ăn ngon miệng và hết suất ăn của mình”.

Bên cạnh áp phích, Dự án Bữa ăn học đường còn triển khai đến các trường Phần mềm xây dựng thực đơn cân bằng dinh dưỡng. Phần mềm cung cấp một ngân hàng thực đơn gồm 120 thực đơn với hơn 360 món ăn không lặp lại cho bữa trưa. Các thực đơn trong phần mềm đã được cân bằng dinh dưỡng theo nhu cầu lứa tuổi, phân chia theo từng khu vực Bắc, Trung và Nam. Đây là công cụ đắc lực giúp nhà trường chuẩn hóa thực đơn, mang đến những bữa trưa bán trú ngon miệng và cân bằng dinh dưỡng cho các em học sinh.

Việc sử dụng kết hợp phần mềm xây dựng thực đơn cân bằng dinh dưỡng trong công tác chuẩn bị thực đơn và áp phích “Ba phút thay đổi nhận thức” trong giáo dục kiến thức dinh dưỡng cho các em học sinh trước mỗi bữa ăn sẽ mang đến hiệu quả tối ưu trong công tác bán trú. Những nhận thức đúng đắn về thực phẩm áp dụng ngay trong bữa ăn hàng ngày sẽ giúp các em nhớ lâu, từ đó định hình thói quen ăn uống khoa học.

Ngay tại gia đình, bậc phụ huynh cũng có thể cùng các em học hỏi và tìm hiểu về dinh dưỡng bằng cách download áp phích Ba phút thay đổi nhận thức tại website dự án: http://bit.ly/apphich3p . Tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với kiến thức dinh dưỡng ngay từ bậc tiểu học giúp xây dựng nền tảng cho thói quen ăn uống khoa học và lành mạnh, đảm bảo sự phát triển toàn diện về tầm vóc và trí tuệ cho thế hệ tương lai của đất nước.

Tính đến tháng 1-2020, hơn 3,645 trường tiểu học bán trú tại 62 tỉnh thành toàn quốc đang áp dụng Phần mềm trong công tác chuẩn bị thực đơn và Áp phích trong giáo dục kiến thức dinh dưỡng. Dự án đã xây dựng thành công hai mô hình bếp ăn bán trú theo tiêu chuẩn Nhật Bản tại Trường tiểu học Trưng Trắc (TP. HCM) và Trường tiểu học Hoàng Văn Thụ (Lạng Sơn). Trong năm 2019, Dự án tiếp tục được Chính phủ Nhật Bản viện trợ, xây dựng thêm hai mô hình bếp ăn mẫu bán trú tại Trường tiểu học Ngô Gia Tự (Đà Nẵng) và Trường tiểu học Phan Đình Phùng (TP. HCM).